Windows файлдары мен қаптамалары

Сабақтың тақырыбы: Windows-дың файлдары мен қаптамалары Сабақ/ оқу мақсаттары:

Білімділігі: Студенттерге Windows файлдар мен қаптамалары туралы түсінік беру. Операциялық жүйенің негізгі қызметтерінің жұмыстарымен таныстыру.

Дамытушылық: Білім алуш ылардың өзіндік ізденісін, шығармашылық қабілетін арттыру, теориялық білімін практикада қолдана білуге дағдыландыру .

Тәрбиелік: Білім алушыларды өз беттерімен жұмыс жасауға, ізденіске, жауапкершілікке, ұқыптылыққа, үнемшілдікке тәрбиелеу. Логикалық терең ойлауға, адамгершілікке,шапшаңдыққа, тез шешім қабылдауға үйрету

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың типі: Жаңа сабақты меңгерту

Сабақтың әдісі: Түсіндіру, сұрақ – жауап.

Оқулықтар/әдебиеттер: Информатика 10 сынып, Ақпараттық технологиялар, Интернет желісі

Білім алушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

Журналға белгі соғу. Назарларын сабаққа аудару.

Өткен сабақтар бойынша

«Шыңға шығу» ойыны көмеімен үй тапсырмасын сұрау. Ойын шарты бойынша жалаушаларда жасырынған сқрақтарға жауап бере отырып, тау шыңына көтерілу.

Папканың, файл мен таңбашаның арасындағы айырмашылық қандай?

Терезе ұғымына анықтама береміз?

Жұмыс үстелінде қандай панельдер жиі ұшырысады?

Жаңа сабақты (материалды) түсіндіру

Тақырыбы: Windows-дың файлдары мен қаптамалары

«Миға шабуыл» сұрақтар қою арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашу.

Файл дегеніміз не? Файл — аты бар бірқатар байттар тізбегі. Файл не бағдарлама не құжат болуы мүмкін. Windows — та бағдарламалардың басқа атауы – қолданба да қолданылады.
Әр файлдың аты болады. Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1 — 255 символға дейін болады.
Файл типтерінің кейбір негізгі «құжат ретінде» белгіленулерінің тізімі төменде келтірілген:
*. bmp Paint , *. doc Word WordPad , *. txt Блокнот қолданбасының құжаты , *. wav Фононграф қолданбасының дыбыстық файлы.
*. avi Бейне — клип , *. xls Excel кестелік процессорының құжаты
*. ppt PowerPoint қолданбасының тұсаукесері
Бума — бұл аты аталған файлдар тобы. Windows 98 — дің бумалары каталог рөлін атқарады. Тұрмыстық деңгейде буманы кәдімгі ішіне қағаз беттерін — файлдарды салатын бумалармен салыстыруға болады. Windows 98 — дегі барлық файлдар, құжаттар мен бағдарламалар бумаларда сақталады. Бумалардың аты, файлдың аты сияқты оның мазмұнын көрсете алады.
Буманың пиктограммасы болуы мүмкін. Бумаларда таңбашалар, файлдар және басқа бумалар да болуы мүмкін. Бума бос болуы да мүмкін. Бумада аты бірдей объектілер болмауы керек. Буманың ішіндегісін қарап шығу үшін, тінтуірдің батырмасын онда екі рет басу жеткілікті.
Бумалар екі түрлі болады:
— жүйелік бума — каталогтар;
— жұмыс бумалар (Менің компьютерім, принтерлер және т. б.)
Бумаларды құру оның құрылымы:
Бума элементтері: тақырып, меню, терезені басқару батырмалары, айналдыру жолағы, құрал саймандар тақтасы, қалып күй жолы.
Терезеде жаңа бума құру:
Буманы Файл — Создать — Папка командасын құрады. Мұны орындағаннан кейін осы терезенің бумалары мен файлдарының тізімінің соңында жаңа бума белгішесі болады. Буманың атын оны құрғаннан кейін бірден енгізуге болады. Файлға ат берілмеген жағдайда оған автоматты түрде «Жаңа Файл» аты меншіктеледі.
Жұмыс үстелінде жаңа бума құру:
Жұмыс үстелінің жаңа буманы орналастырмақшы болған жерінде тінтуірдің оң жақ батырмасын басу — контексті меню пайда болады.

Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:

«Ғажайып кесте» ойыны. Ойынның шарты бойынша 2 бағанды кесте беріледі. Кестенің бірінші бағанында сұрақтар беріледі, екінші бағаны бос болады. Бірінші бағандағы сұраққа оқушы дұрыс жауап беріп және оны келесі бағанға жазса, баған жанады. Ал дұрыс жауап бере алмаса, өзгеріссіз қалады.

Сабақ/оқу қорытындысын жасау, бағалау

Зертханалық жұмыс №4.Windows-тың файлдары мен бумалары

Просмотр содержимого документа
«Зертханалық жұмыс №4.Windows-тың файлдары мен бумалары»

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ӘКІМДІГІНІҢ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ

ҚАРАТАУ ҚҰРЫЛЫС–ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ

Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары

Windows-тың файлдары мен бумалары

Әдістемелік нұсқауды құрастырған: «Арнайы ақпараттық- химиялық және техникалық білім беру пәндері» оқытушысы Жұманалиева Г.С.

Әдістемелік нұсқау «Арнайы ақпараттық- химиялық және техникалық білім беру пәндері» отырысында қарастырылып колледждің әдістемелік кеңесінде бекітуге ұсынылды

«Арнайы ақпараттық- химиялық және техникалық білім беру пәндері» ЦӘК меңгерушісі ____________ Т. Узақбаев

Хаттама № ______ «____»_______ 2020 ж.

Әдістемелік нұсқау колледждің әдістемелік кеңесінде қаралып бекітілген

Хаттама № ______ «____»_______ 2020 ж.

кеңесінің төрайымы ___________ Шуленбаева А.

Колледждің әдіскері ___________ Уртаева Ж.

Әдістемелік нұсқау колледж ішінде пайдалануға ұсынылған

Тәжірибелік жұмыс № 4

Тақырыбы: Windows-тың файлдары мен бумалары

Мақсаты: Windows операциялық жүйесінің негізгі элементтерімен жұмыс істеу

Жаңа қаптама құру үшін алдымен Проводниктің сол жақ панеліндегі жаңа қаптама енгізілетін бағыныңқы қаптаманы ашып алу қажет. Содан соң оң жақ панельге өтіп, оның бос жеріне тышқанның оң батырмасын басып, жанама менюден Создать папку командасын орындаймыз. Оң жақ панельде Новая папка деген атпен құрылған қаптама таңбашасы пайда болады. Оның аты ерекшеленіп тұрады, осы күйінде оған басқа ат беруге болады.

Файлдар мен қаптамаларды көшіру және жылжыту.

Кқшірілетін объект орналасқан қаптама түптек дап аталады. Сол объектінің жаңа орны қаптама қабылдағыш деп аталады. Объектінің таңбашасын Проводник оң жақ панелінен сол жақ панеліне сүйреу арқылы көшіру орындалады.

Бірінші, оң жақ панельде көшірілетін объект көрініп тұру үшін қаптама түптекті ашып алады. Екінші, сол жақ панельден қаптама қабылдағышты тауып алады. Содан соң объектіні оң жақ панельден сол жақ панельге сүйреп, қаптама қабылдағыштың таңбашасына орналастырады. Егер осы сәтте қаптама қабылдағыштың түсі өзгерсе, онда көшіру дұрыс орындалғаны, сол сәтте тышқанның батарымасын жіберуге болады. Егер қаптама қабылдағыш пен қаптама түптек бір дискіде орналасса, онда жылжыту амалы орын ауыстыру болып табылады. Егер түрлі дискілерде жатсы, онда көшіру болғаны.

Файлдар мен қаптамаларды жою

Првовдниктің сол жақ панелінен жойылатын объект орналасқан қаптманы ашып, содан соң оң жақ панельден жойылатын объектіні ерекшелеп аламыз.

Объектілерді жоюды бірнеше тәсілдермен орындауға болады:

Меню жолынан Файл — удалить командасын орындау арқылы;

Аспаптар панелінен Удалить батырмасын басу арқылы;

Delete пернесін басу арқылы.

Файлдарды жүктеу және орындау.

Қаптама дискіде өте көп файлдарды сақтауға болады. Бірақ кейде аяқ астынан әр түрлі себептермен қатқыл дискітегі мәліметтердің барлығын жоғалтып алуымыз мүмкін, сол үшін ондағы файлдардың резервтік көшірмесін жасап қою қажет. Windows жүйесі мәліметтерді архивтеу программасымен жабдықталған, сол программаның көмегімен қатұыл дискідегі файлдардың көшірмесін дискеттерге түсіруге болады.

Файлдарды ашу және сақтау терезелері.

Сіз файлды қатқыл дискіге, дискетаға жаза аласыз. Ол үшін меню жолындағы Файл командасының Сохранить бөліміне кіру қажет.

Файлдар және бумалар

Файлдар мен қапшықтар

Файл дегеніміз не? Файл- аты бар бірқатар байттар тізбегі.Файл не бағдарлама не құжат болуы мүмкін.Windows-та бағдарламалардың басқа атауы –қолданба да қолданылады. Әр файлдың аты болады.Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1-255 символға дейін болады.

Файл типтерінің кейбір негізгі «құжат ретінде» белгіленулерінің тізімі келтірілген:

Жаңа сабақ бойынша алып отырған ақпараттарды үлгеріп, дәптерге түртіп алып отыру. Түсінбегенін дер кезінде сұрау

Просмотр содержимого документа
«Файлдар және бумалар»

Пән Информатика Cынып 3 Күні 20.09.2018 ж.

Файлдар және бумалар

Файлдық жүйенің негізгі нысандары: файл, бума, жарлық туралы түсінік беру және олардың қызметін, жұмыс жасау әдістерін меңгерту

Файл, бума, жарлықтарды құруды біледі

Олармен жұмыс жасай алады.

Құжат түрлерін ажырата біледі

Файл, бума, жарлық түрлері

Файл, бума, жарлық қызметтері

Файл, бума, жарлықпен жұмыс жасау әдістері

Теориялық және практикалық (аралас) сабақ

Сын тұрғысынан ойлау, Оқыту мен оқуда АКТ пайдалану

Оқушыларды топқа бөлу

Топ мүшелерінің қызметін тағайындау

Оқушылардың жұмысына кететін уақытты байқау

Фигуралар бойынша топқа бөлінеді

Өздерінің атқаратын міндеттерін түсінеді

Түрлі геометриялық фигуралар

Өтілген «Терезелер» тақырыбы бойынша 4 топқа 4 терезе түрлері бойынша сәйкестендіру тесті беріледі

Оқушылар берілген терезе элементтерін қызметі бойынша сәйкестендіру жұмысын орындайды

Тест тапсырма парақтары

Файлдар мен қапшықтар

Файл дегеніміз не? Файл- аты бар бірқатар байттар тізбегі.Файл не бағдарлама не құжат болуы мүмкін.Windows-та бағдарламалардың басқа атауы –қолданба да қолданылады. Әр файлдың аты болады.Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1-255 символға дейін болады.

Файл типтерінің кейбір негізгі «құжат ретінде» белгіленулерінің тізімі келтірілген:

Жаңа сабақ бойынша алып отырған ақпараттарды үлгеріп, дәптерге түртіп алып отыру. Түсінбегенін дер кезінде сұрау

Қапшықтар-бұл қандай да бір белгісі бойынша файлдарды бірлестіру,

Басқа сөзбен айтқанда, қапшық-бұл аты аталған файлдар тобы. Қапшықтың аты, файлдың аты сияқты оның мазмұнын көрсете алады.

Қапшықтың пиктограммасы болуы мүмкін. Қапшықтарда таңбашалар, файлдар және басқа қапшықтар да болуы мүмкін. Қапшық бос болуы да мүмкін. Қапшықта аты бірдей объектілер болмауы керек.

Қапшықтар екі түрлі болады:

— арнайы қапшықтар (Менін компьютерім, принтерлер және т.б.)

Танбаша- бұл бағдарламаларды іске қосу немесе файлды ашу қасиеті бар пиктог пикторамма,Объектінің тамғасы,компьютер үшін объектіге жол нұсқайтын командалық файл,ал пайдаланушы үшін жұмыс үстеліндегі немесе терезедегі жай белгіше,ол Windows98-дегі қандай да бір объектіге:файлға,қапшыққа,дискіге,компьютерге,принтерге т.б сәйкес келеді.

Танбаша жеке бір обьект емес,ол файлға сілтымы ғана.Сондықтан оны жойғанда файлдар жойылмайды.Танбашада мауспен екі рет шерту,файлға немесе қапшықтың белгішесіне екі рет шерту әсерімен бірдей.

Windows 7-нің негізгі нысаналары мен оның басқару жолдары. Windows 7-нің файлдар мен бумалары. Файлдық құрылым амалдары.

ШЖҚ «Талдықорған медицина колледжі» МКК

ГКП на ПХВ «Талдыкорганский медицинский колледж»

Теориялық сабақтың әдістемелік нұсқамасы

Методическая разработка теоретического занятия

Рев. 01 Ревизияның басталу мерзімі ___10.04.2015____

01 .Рев. Дата ввода ревизии __10.04.2015______

Страница 1 из 7

Теориялық сабақтың әдістемелік нұсқамасы

Тақырыбы: Windows 7-нің негізгі нысаналары мен оның басқару жолдары. Windows 7-нің файлдар мен бумалары. Файлдық құрылым амалдары.

Мамандық: . Мейірбике ісі

ЦӘК төрайымы ______

Әдістемелік нұсқа жұмыс бағдарламасына сәйкес құрастырылған: Калкеева Б.Н.

Теориялық сабақтың әдістемелік нұсқамасы

Тақырыбы Windows 7-нің негізгі нысаналары мен оның басқару жолдары. Windows 7-нің файлдар мен бумалары. Файлдық құрылым амалдары.

а) білімділік: Windows – тің негізгі нысаналары мен оның басқару жолдары Windows – тың файлдары мен бумалары.

ә) дамытушылық: студенттердың ойлау қабілетімен қызығушылығын арттыру

б) тәрбиелік: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру, ойлау қабілеттерін кемелдендіру, ақпараттық мәдениеттілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: СТО технологиясы

Сабақтың уақыты: 90 минут

Сабақты өткізу орны: Компьютер кабинеті

Пәнішілік байланыс: дербес компьютер

Пәнаралық байланыс: физика, қоршаған орта

Сабақтың жабдықталуы: Компьютер, проектор

Г.Ә .Жапарова «Информатика негіздері»

Оқушы білуі тиіс:

Жүйенің негізгі функциялары.

Windows жүйесінің негізгі түсініктері: терезе, жұмыс столы, шарт белгілер, жарлықтар, бумалар, тышқан тәрізді графикалық сілтеме.

Windows жүйесімен жұмысты аяқтау.

Басқарудың негізгі нысаналары мен амалдары. Т

ерезелер. Файлдар мен бумалар.

Файлдық құрылыммен жасалатын амалдар.

Сабақтың хронокартасы және құрылымдық-логикалық сызбасы

І Ұйымдастыру кезеңі – 5 мин

ІІ Үй тапсырмасын тексеру – 20 мин

ІІІ Жаңа тақырыпты түсіндіру – 40 мин

ІҮ Жаңа тақырыпты бекіту – 15 мин

Ү Қорытындылау – 5 мин

ҮІ Үйге тапсырма –5 мин

І Ұйымдастыру кезеңі

Амандасу. Студенттерді түгендеу. Сырт киімдерін киіуін қадағалау (Халат, калпк киіуін). Сабаққа дайындығы тексеру. Сабақтың тақырыбы мен мақсаты мен таныстыру.Компьютердің қауіпсіздік ережелерін сақталуын қадағалап, оқушыларды компьютерге отырғызу.

ІІ Үй тапсырмасын тексеру/ Ассосация кескінін толтыру/

ІІІ Жаңа тақырыпты түсіндіру

Windows жүйесіндегі жұмыс істеу негіздерінің басталу уақыты 1981 жылы MS(PC)-DOS операциялық жүйесі IBM дербес компьютерлермен бір мезгілде пайда болып, әрбір компьютерге орналастырылған болатын. MS-DOS операциялық жүйесі тек бір адамның жұмыс істеуіне арналған болатын және бір мезетте тек бір мақсатты ғана шешетін, оның үстіне MS-DOS операциялық жүйесі компьютердің тек 640 кб жедел жадын ғана (RAM) пайдалана алатын еді.

Адам мен компьютер арасындағы байланысты ұйымдастырушы қызметін, яғни пайдаланатын негізгі интерфэйс рөлін MS-DOS жүйесінде командалық жол атқарды. Бұл жол арқылы MS-DOS жүйесі мен адам арасындағы сұхбат ыңғайсыз жүргізіледі, ЭЕМ-ді басқаруға арналған қажет жүзден астам командалар пернелерден енгізіліп барып орындалады. Командаларды жазу тәртібі өте күрделі деуге болады, кейде бір команданы орындау үшін ондаған символдарды теруге тура келеді. Осы операциялық жүйемен негізінен тек маман программалаушылар ғана тікелей жұмыс істейді де, көптеген адамдар ондай дәрежеге көтеріле алмайды. Жүйелік программалық қоршаулар негізінен компьютердің файлдық жүйесімен жұмыс істеуді жеңілдетті, яғни қажет информацияны жылдам әрі жеңіл тауып, оның мазмұнын қарауға және жұмыс істеуге өз септігін тигізді.

Кез келген операциялық жүйе сияқты Windows ортасының негізгі ядросы, жедел жадты басқаратын ішкі жүйесі, файлдық жүйесі, енгізу-шығару құрылғыларымен жұмыс істейтін драйверлері, т.б. жүйелері бар.

Ол жұмыс кезінде мынадай мәселелердің орындалуын қамтамасыз етуі тиіс:

компьютердің барлық аппараттық құрал-жабдықтарын басқару;

файлдық жүйемен жұмыс істеуді қамтамасыз ету;

қолданбалы программаларды іске қосу.

бір уақытта бірнеше программалардың жұмыс істеуін;

әр түрлі программалар арасында мәліметтер алмасуын;

масштабталатын шрифтерді сүймелдеуді;

біріңғай анықтамалық жүйе жұмысын қамтамасыз ете алады

терезе — экранның төртбұрышты қоршаулы аймағы. Онда әр түрлі программалар орындалады. Кез келген мәліметтер өңделіп түзетіледі және басқару әрекеттері жүргізіледі. Терезе шекаралары- бұл терезенің периметр бойынша өтетін тік және көлденең сызықтар. Қолданбалы программа терезесі-бұл терезеде негізгі қолданбалы программалар жұмысы атқарылады. Ол экранның бөлігін немесе оны толық алып тұра алады. Экран бетінде бір мезетте бірнеше терезе орналаса береді. Мұнда кез келген қолданбалы программаның өзіне тән жұмыс істеу терезесі болады, бірақ олардың негізгі элементтері бірдей болып жасалған. Егер терезені жбатын болсақ, дәл сол уақытқа дейін екпінді күйде болып жұмыс істеп тұрған программаың жұмысы да аяқталады.

Кез келген терезенің белгілі бір шектеулі мөлшері болады, сондықтан информация көп болса, ол терезеге симай қалады. Мұндай жағдайда терезенің оң жақ шетінде (төменгі шетінде) айналу сызықтары деп аталатын элемент пайда болады. Бұл элементтің пайда болуы осы мезетте терезе ішіне симай сыртта орналасқан информацияның бар екенін көрсетеді.

Экран бетіндегі программалар мен құжаттар орналасатын терезелер үш түрлі болады

толық экранды терезе, яғни терезе экранды толығымен алып тұрады;

қалыпты күйдегі терезе, яғни терезе экранның белгілі бір бөлігін алып тұрады;

белгіше (пиктограмма) түрінде, яғни терезе кішірейтіліп белгішеге айналып кеткен.

Енді Windows ортасының DOS технологиясында кездеспейтін кейбір технологиялық принциптерін атап өткен жөн болар.

Жұмыс істейтін әрбір адамға арналған стандартты интерфейс. MS – DOS операциялық жүйесінде жазылған программалардың өзіндік интерфейсі болған еді, олар: меню жүйесі (көлденең, сырғып түсетін, қалқып шығатын, иерархиялық), сұхбаттасу тәсілдері (мәліметтер енгізу, варианттарды таңдау) және т.б.

Мұндай тәсіл жаңа программаларға көшкен сайын әрбір адамға қайтадан оқып-үйрену қажеттілігін туғызатын. Бірақ көптеген ірі фирмалардың программалық өнімдернің бәрінде де тұрақты пайдаланылатын тұрақты пайдаланылатын тұрақтыарасында алшақтық жетіп артылатын. Ал Windows жүйесінде көптеген іс-әрекеттер программалардың әр түрлілігіне қарамастан біртектес командалар арқылы орындалып, бірдей терезелер көмегімен өңделетін болып, ортақ технология іске асқанын практика жүзінде көрсете білді. Бұл принцип бойынша графикалық технологиядағы көптеген операцияларды орындау үшін тышқан сілтемесі экран элементіне апарып, оның сол немесе оң батырмасын шерту жеткілікті.

Бұл тәсілмен төмендегі әрекеттерді орындауға болады

программа немесе құжат терезесінің аумағын кішірейту, үлкейту және бұрынғы қалпына келтіру;

көлденең орналасқан меню командаларын таңдау;

экранға шығатын меню командаларын таңдау;

аспаптар тақтасы командаларын таңдау;

мәліметтері бар тізімнің бір жолын белгілеу;

командалық батырманы басу, таңдау;

ауыстырып қосқыштың мәнін өзгерту;

мәтіндік информацияны енгізу кезінде курсордың орналасу өзгерту;

мәтін енгізілетін өріс жолдарының бірін таңдап, оған мәлімет енгізу және көптеген басқа әрекеттер.

Программалар терезесінде құжатпен жұмыс істеу барысында бізге үнемі мәтін фрагменттерімен, үзінділермен (текстің белгілі бір бөлігімен, суретпен, кестелермен) әртүрлі операциялар орындауға тура келеді. Ол операциялар мынадай іс-әрекеттерден тұрады: — фрагментті көшіру, тасмалдау жою, олардың шрифтерін мөлшерін өзгерту, жиектеу, кейбір жерлеріне көлеңке түсіріп қараңғылау т.б. Мұндай операциялар екіге бөлініп орындалады. Ең алдымен біз фрагментті белгілеп алуымыз керек. Оның түріне немесе программа талабына сай фрагментті әр түрлі тәсілдермен белгілейді. Мысалы, мәтін бөлігін (символды, сөзді, жолды, абзацты, т.б.) тышқанның көмегімен немесе арнайы перне және бағыттаушы тілсызық символдар арқылы белгілеп алуға болады. Графиктік түрдегі фрагменттің белгілеуде, әдетте қайшымен қиюды қолднанады.

Егер белгілеу барысында қандайда бір қате жіберілсе, онда фрагментті тыс жерде (ал кейде фрагменттің өзінде де) тышқанды жай шерту жеткілікті – мұның нәтижесінде белгілеу әрекеті алынып тасталынады, яғни орындалмайды.

Жұмыс істеуді жаңадан үйреніп жүргендер ешбір обьектіні белгілеместен команда орындауға тырысады. Мұндай істің нәтижесі қандай болмақ?

кейде бұл команда орындаусыз қалады (мысалы буферге жоқ фрагментті алуға болмайды);

кейде команда ескерілмей еленбей де қалады (мысалы шрифті өзгертуде);

кейде команда үнсіз келісім бойынша орындалыпта кетеді.

Сондықтан осындай қателерден аулақ болу үшін фрагментті алдын ала белгілеп алуды ешқашанда естен шығармау керек?

Мысалы егер де суреттің бір бөлігі қайшымен қиылып белгіленген болса, ондатышқан курсорын сол сурет бөлігіне жеткізіп, сол немесе оң жақ батырмасын баспы тұрып, жңа орынға бекітеді. Егер оны ауыстыру барысында пернесін басып тұратын болсақ онда жаңа орынға сол сурет фрагментінің көшірмесі орналасады. Осындай жолмен үнемі көшіру мен орнын ауыстыру амалдарын қатар қолдануға тура келеді. Мыс көп элементтерұқсас болып келеді күрделі схеманың суретін салу үшін оның бір элементін сызып алып (айталық тіктөртбұрыш) сонан соң режимінде оның санын көбейте отырып, көшірмесін алуға болады. Ақырында осы әдіспен тасмалдау режимінде экрандағы элементтердің шеттерін тегістеп түзетуге болады.

Үлкейтілмеген терезелер мен шартбелгілердің орнын ауыстыру Көп жағдайларда тышқанның сол жақ батырмасымен бірге CtrI пернесін бассақ, онда программалық элементтерді бір топтан екінші топқа көшіруге болады; графикалық редактордың жұмыс аумағындағы суреттің белгіленген фрагменттің жаңа орынға ауыстыру немесе оның көшірмесін алу.

Әдетте, мұндай фрагмент ролін көбіне басқа графиктік файлдан мәтіндік құжатқа қойылуға тиіс бейне суреттер атқарады;

Word редакторында мәтіндік информацияның белгіленген фрагментті басқа жерге ауыстыру немесе оның көшірмесін алу;

Суреттер мен кестелердің орнын ауыстыру және көшірмелерін алу;

Мәтін беттеріндегі абзацтың жаңа жолын және оның оң жақ, сол жақ шекараларын көлденең сызғыштың жоғарғы және төменгі кішкене үшбұрыштың тасмалдау арқылы тағайындау;

Дайын шартбелгілер жиынынан әрбір адам өзі қолданатын құрал-саймандар тақтасын құрастыру.

Қазіргі жүйелерде әдісін программалаушылар да жиі пайдаланыладыолар әртүрлі обьектілер жиынынан өздерінің программаларын балалар кубиктерінен суретбейнелер жинаған тәрізді құрастырады. Экранда мәтіндік құжатты баспаға дайындау кезінде символдар бейнесін басылып шыққан қағаз бетіндегі символдармен бірдей болады. Бірақ мұнда көңіл аударарлық сәттер де жоқ емес. Windows жүйесі символдардың экранда бейнеленген олардың шеттерін нықтап анық етіп көрсетеді, ал қағазда таңбалар бейнесі дәл экрандағыдай болмай қалуы да мүмкін.Бұларды бірдей етіп көрсету үшін арнаулы операциялар қолданылады, олар туралы мәтін редакторларын оқу кезінде айтылады.

Файл дегеніміз не? Файл — аты бар бірқатар байттар тізбегі. Файл не бағдарлама не құжат болуы мүмкін. Windows — та бағдарламалардың басқа атауы – қолданба да қолданылады.
Әр файлдың аты болады. Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1 — 255 символға дейін болады.
Файл типтерінің кейбір негізгі «құжат ретінде» белгіленулерінің тізімі төменде келтірілген:
*. bmp Paint
*. doc Word WordPad
*. txt Блокнот қолданбасының құжаты
*. wav Фононграф қолданбасының дыбыстық файлы.
*. avi Бейне — клип
*. xls Excel кестелік процессорының құжаты
*. ppt PowerPoint қолданбасының тұсаукесері
Бума — бұл аты аталған файлдар тобы. Windows 98 — дің бумалары каталог рөлін атқарады. Тұрмыстық деңгейде буманы кәдімгі ішіне қағаз беттерін — файлдарды салатын бумалармен салыстыруға болады. Windows 98 — дегі барлық файлдар, құжаттар мен бағдарламалар бумаларда сақталады. Бумалардың аты, файлдың аты сияқты оның мазмұнын көрсете алады.
Буманың пиктограммасы болуы мүмкін. Бумаларда таңбашалар, файлдар және басқа бумалар да болуы мүмкін. Бума бос болуы да мүмкін. Бумада аты бірдей объектілер болмауы керек. Буманың ішіндегісін қарап шығу үшін, тінтуірдің батырмасын онда екі рет басу жеткілікті.
Бумалар екі түрлі болады:
— жүйелік бума — каталогтар;
— жұмыс бумалар (Менің компьютерім, принтерлер және т. б.)
Бумаларды құру оның құрылымы:
Бума элементтері: тақырып, меню, терезені басқару батырмалары, айналдыру жолағы, құрал саймандар тақтасы, қалып күй жолы.
Терезеде жаңа бума құру:
Буманы Файл — Создать — Папка командасын құрады. Мұны орындағаннан кейін осы терезенің бумалары мен файлдарының тізімінің соңында жаңа бума белгішесі болады. Буманың атын оны құрғаннан кейін бірден енгізуге болады. Файлға ат берілмеген жағдайда оған автоматты түрде «Жаңа Файл» аты меншіктеледі.
Жұмыс үстелінде жаңа бума құру:
Жұмыс үстелінің жаңа буманы орналастырмақшы болған жерінде тінтуірдің оң жақ батырмасын басу — контексті меню пайда болады.
Создать — Папка командасын орындау. Жұмыс үстелінде бума белгішесі пайда болады.
Буманың атын енгізіп, енгізу пернесін басамыз.
Таңбаша — нақты бір файлдарды көрсететін арнайы белгішелер. Олардың бума белгішесінен айырмашылығы – оның сол жақ төменгі бұрышында кішкене иілген бағдаршасы бар. Таңбашаны жойғанда, оның көрсетіп тұрған файлы жойылмайды.
Таңбашалардың негізгі міндетті – объектіге әр түрлі орыннан оның көшірмесін жасамай — ақ қатынауды қамтамасыз ету.
Таңбашаны қалай жасайды. Алып бару әдісі.
Бірінші жолы:
• Таңбашаны орындайтын объектісі бар қапшықты ашыңдар.
• Тінтуірдің нұсқағышын керек объектіге апарып, онда тінтуірдің оң жақ батырмасын шерту.
• Пайда болған динамикалық менюден Создать ярлык командасын таңдау.
Екінші жолы:
• Таңдаған белгішеде тінтуірдің оң жақ батырмасын шерту.
• Пайда болған динамикалық менюден Создать ярлык командасын таңдау. Windows таңбашаны объектінің өзі орналасқан қапшықта жасайды.
• Жаңа ғана жасалған таңбашаны қажетті орынға жылжыту

ІҮ. Білім алушылардың өзіндік жұмысы

Практикалық тапсырмалар орындау
А деңгейі
1. Кез келген файл үшін жарлық құрыңдар
2. Жұмыс үстеліндегі жарлықтарды реттеп қойыңдар
3. Құрылған жарлықтардың аттарын ауыстырыңдар
4. Құрылған жарлықтардың белгішелерін ауыстырыңдар
5. Құрылған бір жарлықты Қоржынға апарыңдар
6. Жарлықтарды жойыңдар
В деңгейі
1. Бірінің ішіне бірі салынған 3 бума құрыңдар
2. Бумалардың бірінде мәтіндік құжат құрыңдар
3. Жұмыс үстеліндегі өзіңнің бумаларын үшін жарлық құрыңдар
4. Құрылған бумалардың ішіне басқа да файл салыңдар
5. Жасаған бумалардың бәрін жойыңыздар
6. Бір ғана бума жасап, оны өз фамилияңмен ата
С деңгейі
1. Жұмыс үстеліндегі өз бумаларыңыздың көшірмесін жасаңдар
2. Оның белгішесін ауыстырыңдар
3. Ол буманы жасырын етіңдер
4. Буманы Қоржынға апарыңдар
5. Қоржыннан қайта орнына орналастырыңдар

Компьютердің негізгі құрылғыларын ата, қызметтерін айт.

Белсене атсалысқан білімгерлерді бағалау.

ІХ. Үйге тапсырма:

Г.Ә .Жапарова «Информатика негіздері» 42-45 бет