2.5. Windows Server 2003 tarmoq operatsion tizimini sozlash va undan foydalanish

Windows 2003 Server Windows 2003 Professionalning hamma imkoniyatlariga, shuningdek quyida sanab o‘tiladigan yangi vositalarga ham egadir. Bundan tashqari qurilgan ma’muriyatchilikni yuritishning turli xildagi vositalarini ham o‘z ichiga olgan – yangi imkoniyatlar orasida Windows 2003 Serverning «kengayishi» kabi ham ishlatilishi mumkin bo‘lganlari belgilab qo‘yilgan.

Active Directory – tarmoqning hamma ob’ektlari (foydalanuvchilar, kompyuterlar, umumiy kataloglar, printerlar va hokazolar) haqidagi axborotni bir joyda saqlashga imkoni beruvchi kataloglar xizmati. Bunday xizmat, xususan, uzoqlashtirilgan yoki yangi kompyuterlarda ishlaydigan foydalanuvchilar uchun qulay, chunki ular o‘zlari ishlashlari uchun odatdagi ish muhitini yaratish imkoniga ega bo‘ladilar. Kataloglar xizmati Windows 2003 domenlari o‘rtasida avtomatik ravishda o‘rnatiladigan tranzitiv o‘zaro ishonish munosabatlari (Trasitive crusts) dan foydalanish uchun imkon beradi; bu tramoq ma’murlarining ishini sezilarli darajada yengillashtiradi.

Dinamic DNS (DOMS) – mavjud WINS (Windows Internet Naming Service) xizmatini nomlarni indekslashtirish mexanizmiga aylantiruvchi dinamik domena nomlari xizmati:

Group Policies (guruhiy siyosatlar) – foydalanuvchilarga va guruhlarga tayinlanishlari va berilgan saytda, domenda yoki Aktive Directory tashkiliy birligida qo‘llanilishi mumkin. Siyosatdan foydalanib boshqarish operatsion tizimni yangilashni, ilovalarni installyatsiyalashni va foydalanuvchining sohalari (profillari) bilan ishlashni avtomatlashtirish va mijozlar tizimlarining imkonlarini cheklash imkoniyatini beradi. lokal guruhiy siyosatlarni Windows 2003 Professional tizimida ham ishlatish mumkin.

Distributed File System (DPS) (taqsimlangan fayl tizimi) – fayl tuzulmasining bir nechta serverlar o‘rtasida bo‘linishi imkoniyatini ta’minlaydi va zarurat tug‘ulganida, turli serverlardagi fayl tuzulmasi-unsurlarining takrorlanganligi tufayli ularni rad etishda barqarorligi oshiriladi. Ushbu versiya shuningdek Windows 2000 bilan ham moslashib birgalikda ishlay oladi.

Microsoft Instoller – Windows muhitida dasturiy ta’minotni installyatsiyalashni soddalashtiruvchi yangi texnologiya ( u keng reklama qilinadigan Intellimirror texnolgiyasiga kiradi). Uni ishlatishdan eng katta samaraga faqat Windows 2003 Professional platformasidagina erishish mumkin. Microsoft Installer texnologiyasi Micrisoft kompaniyasi ilgari surayotgan ZAW (Zero Administation for Windows, Windowsning nol ma’muriyatchiligi) metodologiyasining to‘liq amalga oshirishda eng muhim, xal qiluvchi unsurdir; uning yordamida DLL nizolari ehtimolini sezilarli darajada kamaytirish va stol ustiga qo‘yiladigan ilovalarning konfiguratsiyalashishini yaxshilaydi.

Windowsni o ` rnatishdan oldin qattiq disk razdellari konfiguratsiyasi haqida jiddiy o ` ylab ko ` rish kerak . Agar kompyuterda bir necha hil OT mavjud bo`lsa bu masalaga jiddiyroq tus oladi. Bu holatda har bir OT uchun alohida o`z razdeli bo`lishi kerak. Agar kompyuterda faqat Windows Server 2003 dan foydalanish ko`zda tutilsa u holda qattiq diskni 2 ta bo`limga bo`lish taklif etiladi. Birinchi razdel OT va unda ishlaydigan amaliy va xizmatchi dasturlar uchun foydalaniladi va u asosiy (primary) va aktiv (activ) razdel hisoblanadi. Ikkinchi razdel mantiqiy (logical) razdel hisoblanib, unda foydalanuvchi uchun zarur bo`lgan fayllar, o`rnatiluvchi dasturlar saqlanadi. Bu taklif etilgan konfiguratsiya malumotlaringizni tasodifiy buzilishlardan, viruslar bilan zararlanishdan, OT buzilishlaridan himoyalaydi.

Windowsni o`rnatishda birinchi navbatda shuni aniqlash lozimki, Windowsni o`rnatish va uni ishlatish uchun kompyuter resurslari yetarlimi. Buni aniqlashda 2 ta xujjat yordam beradi: minimal aparat konfiguratsiyasi va mo`tanosib qurilmalar ro`yxati (Hardware Compatibility List, HCL).

Windows Server 2003 ni o`rnatishdan oldin kompyuterning quyidagi minimal talablarga mosligini tekshirib ko`ring:

Protsessor Pentum 233 MHz yoki undan kuchliroq

Tafsiya etiladigan operativ xotiar xajmi 128 Mbayt, minimal 64 Mbayt, maksimal 4 Gbayt

Vinchesterda kamida 5,5 Gbayt bo`sh joy

CD yoki DVD diskovod

Tarmoqdan o`rnatish uchun tarmoq kartasi va kabel.

Windows Server 2003 ni o`rnatish masteri mavjud qurilamalrni avtomatik tarzda tekshiradi va mumkin konfliktlar xaqida habar beradi.

Windowsa XP ni yuklovchi kompakt — disklar orqali o ` rnatishda kompyuter BIOS i CD / DVD — ROM orqali yuklashga ruhsat bergan bo ` lishi kerak . Buni BIOS orqali sozlash mumkin. Zamonvaiy kompyuterlarda CD/DVD-ROM orqali yuklash sozlangan bo`ladi.

Windows server operatsion tizimi parametrlarini o’rnatish

«Мастер настройки сервер» oynasidan «файл-сервер» tanlanadi va «далее» tugmasi bosiladi.

2 .6-rasm.Fayl serverni sozlash «Дисковые квоты сервера файлов» fayl serverida disklar birligi oynasiga o’tiladi. Fayl serverida disklar birligini nazorat qilish va boshqarish ko’rsatilgan.

2.7-rasm. Fayl serverda disklar birligi oynasi

«Установит дисковые квоты по умолчанию для новых пользователей данного сервера» bo’limini tanlab «далее» tugmasini bosamiz.

2.8-rasm.Fayllarni indeksatsiyalash xizmati

Keyingi oynada ham hech narsa o’zgartirilmasdan «далее» tugmasi bosiladi.

«Мастер создание обших ресурсов» oynasi chiqadi bu oynadan ham «далее» tugmasi bosiladi.

2.9-rasm.Umumiy resurslarni yaratish

Bo’limlari bor. «Путь к папке» bo’limchasi yonidagi «обзор» tugmasi bosilib papka belgilash yoki yangi papka ochish amalgam oshiriladi, «далее» tugmasi bosiladi.

2.10-rasm.Umumiy resurslar joyini ko’rsatish

«Имя описания и параметри» oynasida

Общий ресурс — Umumiy resur

Путь к ресурсу — Resursga yo’l

Автономный режим – Avtonom tartib

«Автономный режим» bo’limchasi yonidagi «изменит» tugmasini bosib, avtonom tartib parametrlarini o’zgartirish mumkin.

2.11-rasm.Ruxsat berish oynasi

Ruxsat berish oynasidan umumiy popkaga hamma uchun yoki administratorlar uchun qay tartibda ruxsat berish ko’rsatilgan. Ruxsat berish buyruqlaridan mosini tanlab «готово» tugmasi bosiladi.

2.12-rasm.Umumiy resurs yaratishni tugatish oynasi

Chop etish serverini o’rnatish

«Мастер настройки сервер» oynasidan «сервер печти» tanlanadi va «далее» tugmasi bosiladi.

2.13-rasm. Chop etish serverini o’rnatish

2.14-rasm. Printer va drayverlarini tarmoqdan foydalanuvchilar uchun sozlash

«Принтери и драйверы принтеров» oynasida printer va printer drayverlarini tarmoqdan foydalanuvchilar uchun hammabob qilib sozlash mumkin bo’ladi.

«Установит принтеры для следуюших клиентов» bo’limidan Windows 2000 yoki Windows XP va Windows foydalanuvchilaridan biri tanlanib «далее» tugmasi bosiladi.

2.15-rasm. Sozlashlarni davom ettirish oynasi

Sozlashlarni davom ettirish uchun «далее» tugmasini bosing.

«Мастер установки принтеров» oynasi chiqadi bu oynadan ham «далее» tugmasi bosiladi.

2.16-rasm. Printerni o’rnatish ustasi

Davom ettirish uchun «далее» tugmasi bosiladi.

2.17-rasm. Printerni o’rnatish turini tanlash

Kompyuterga yoki tarmoqdagi boshqa kompyuterga, tarmoqqa ulangan printerlarni tanlab drayverlarini o’rnatib va hamma foydalanuvchilar uchun taqdim qilish imkonini beradi.

2.18-rasm. IIS, ASP.NETlarni ishga ishga tushirish

«Далее» tugmasini bosilsa «сервер приложений (IIS,ASP.NET)» ni o’rnatish jarayoni amalga oshiriladi.

2.19-rasm.Serverga o’rnatiladigan qo’shimcha vositalar

Bu oynada serverga o’rnatiladigan qo’shimcha vositalarni tanlashingiz mumkin.

«Серверные расширения FrontPage»

Контроллер домена (Activ Directory) — Activ Directory domenni nazoratchisi.

Domen nazoratchisi ma’lumotlarni kataloglarga saqlaydi va tarmoqqa kirish va kataloglarni izlash bilan ta’minlaydi.

2.20-rasm. Domen nazoratchisini o’rnatish

Domain nazoratchisi (Activ Directory) ni o’rnatish uchun «далее» tugmasi bosiladi.

2.21-rasm.Ma’lumotlarni tasdiqlash oynasi

2.22-rasm. Activ Directory xizmat katalogini nazorat qiluvchi domen qilib o’rnatish

Activ Directory o’rnatish master oynasi chiqadi. Bu master Activ Directory xizmat katalogini nazorat qiluvchi domen qilib serverga o’rnatadi. Davom ettirish uchun «далее» tugmasi bosiladi.

2.23-rasm. Mos keladigan operatsion sistemalar

Domain nazoratchisi Windows Server 2003 da o’rnatilgan hafsizlik parametrlaridan foydalanadi, klientlar yani foydalanuvchilar boshqa serverlar, ma’lumot almashinishi bu operatsion tizimda ishonchli va xafsizdir.

Birmuncha oldingi Windows versiyalari, shu qatorda Windows 98, Windows NT 4.0 SP3 va undan yangiroq versiyalari bu talabga javob bermaydi.

Shunga o’xshash boshqa operatsion tizimlar: Apple Mac OSX Samba klientlari xam talabga javob bermaydi.

Davom ettirish uchun «далее» tugmasi bosiladi.

2.24-rasm. Domen nazoratchisi turlarini tanlash

Domen nazoratchisi turlari

Domen nazoratchisi yangi domenda – yangi domen daraxtlari yoki yangi o’rmon. Bu server yangi domenda birinchi boshqaruvchi bo’ladi.

Yaratilgan domenda qo’shimcha boshqaruvchi domeni – bu xolda serverdagi local foydalanuvchilar ro’yhati o’chiriladi.

Hamma kriptografik kalitlar xam o’chadi, bu bo’limchani tanlashdan oldin kriptografik kalitlarni export qilish kerak bo’ladi. Hamma shifrlangan ma’lumonlarni va pochta xabarlarini shifrlash kerak aks holda hammasi yo’qolib ketadi. Davom ettirish uchun «далее» tugmasi bosiladi.

2.25-rasm. Yangi domen yaratish bo’limi.

Qanaqa pidagi domen yaratilishini tanlash.

Yangi domen yangi o’rmonda – bu variantni tanlang sizning tashkilotingizda birinchi domen bo’lsa yoki yangi domen mustaqildaraxti va o’rmoni bo;lishi uchun.

Yangi qo’shimcha domen yaratilgan domen daraxtida – bu variantni tanlang, yangi domen yaratilgan domenga qo’shimcha bo’lishi uchun. Masalan headquarter.example.microsoft.com qoshimcha domen example.microsoft.com domeniga qarashli.

Yaratilgan o’rmonda yangi domen daraxti – bu variantni tanglang, yangi domen yaratilgan domenga qarashli bo’lishini hohlamasangiz. Bunda yangi domen daraxti yaratiladi.

Yangi domen yangi o’rmonda variantini tanlab «далее» tugmasi bosiladi.

2.26-rasm.Yangi domen nomini tanlash

Domen yangi nomi tanlanib yoziladi va «далее» tugmasi bosiladi.

NetBIOS nomi tanlanib yozilib «далее» tugmasi bosiladi. Bu nom yangi domenda Windowsni identifikasiyalashda foydalanuvchilar foydalanishadi.

2.27-rasm.Ma’lumotlar bazasi va jurnal papkalarini ko’rsatish

Bu yerda ma’lumotlar bazasi va jurnali ko’chiriladigan joylarni o’zgartirish imkoni bor.

Ma’lumotlar bazasini ko’chirish uchun

Jurnalni ko’chirish uchun

Ikkalasini ham ko’chirib olish joylarini o’zgartirish uchun «обзор» tugmasi bosilib kerakli joy tanlanadi.Davom ettirish uchun «далее» tugmasi bosiladi.

2.28-rasm. Sistema tomlariga hamma kirishi uchun papka tanlash

Sistema tomlariga xamma kirishi uchun papka tanlang. Papka «рамещение папки» bo’limidagi «обзор» tugmasidan tanlanadi.

Davom ettirish uchun «далее» tugmasi bosiladi.

2.29-rasm. DNS ro’yhatini aniqlash

DNS ro’yhatini aniqlash. Bu oynada uchta variant bo’lib birini tanlash kerak bo’ladi. Agar DNS server o’rnatilmagan bo’lsa ikkinchi variantni tanlang.

DNS (Domain Name System) — DNS qisqartirma so’zbo’lib Domain Name System (domen nomlari sistemasi). Yana bu sistemalar kompyuterlar va tarmoqlar xizmatini tashkil etgan iyerarxli domenlar deb ataladi. DNS nomlarini boshqarish uchun tarmoqda TCP/IP, internet, kompyuter va xizmatlarni topishda foydalanuvchilar uchun qulaydir.

Проблема решена. Запустить диагностический тест DNS снова — Muammo bartaraf qilindi. Yana DNS tashxis testini ishlatish uchun.

Установит и настроит DNS – сервер на этом компютере и вибрать этот DNS – сервер в качестве предпочитаемого DNS – сервера — DNS serverni shu kompyuterga o’rnatish va sozlash.

Проблема будет решена позже ручной настройки DNS – DNS ni keyinroq qo’lda sozlash bilan muammolar bartaraf etiladi.

Установит и настроит DNS – сервер на этом компютере и вибрать этот DNS ni tanlanib «далее» tugmasi bosiladi.

Belgilangan joyni o’zgartirmasdan «далее» tugmasi bosiladi

2.31-rasm.Tiklash rejimi uchun administrator parolini kiritish oynasi

Administrator paroli tiklash rejimi uchun. Bu parol kompyuter ishchi katalograr rejimini tiklashda ishlatiladi. Davom ettirish uchun «далее» tugmasi bosiladi.

2.32-rasm. Activ Directory sozlashlar bajarilayotganligi

Activ Directory sozlash bajarilayapti. O’rnatishda qancha parametrlar tanlanganligiga qarab shunga yarasha vaqt oladi.

Yangi oblast nomi va ta’rifini kiriting. Bu ma’lumot tarmoqda qaysi oblastni ishlatishni tez identifikasiya qiladi.